الف) انواع قفس های دریایی پرورش ماهی

قفس های فولادی :
اين نوع قفس با توجه به امنيت بيشتر براي كاركنان و وجود راهروها، نرده ها، سطوح غير صيقلي، مكانيزه بودن و عمليات اجرايي آسان بيشتر مورد نظر است. چارچوب آن را مي توان از گالوانيزه، فولاد يا آلومينيوم با روكش روي ساخت به طوريكه از نظر مكانیكي قوي و همچنين بتواند در مقابل خوردگي مقاوم باشد و قطعات آن به راحتي قابل تعمير و جايگزينی باشد. این قفس استحکام خوبی در مقابل امواج و جریان های دریایی دارد. چار چوب بر روی بالشتک های شناور کننده یا فوم نصب می شود. شبکه مهار آن همانند قفس های پلی اتیلنی است و به صورت شناور و مربع یا مستطیل شکل طراحی می شود. عموماً در مناطق نزدیک به ساحل و پناهگاه ( پشت یک جزیره یا برآمدگی در نوار ساحلی ) نصب میشود.

معرفی انواع قفس ها

معرفی انواع قفس ها

قفس های پلی اتیلنی شناور :
چهارچوب اين قفس ها با لوله هاي قابل انعطاف پلي اتيلني ساخته مي شوند، كه به وسيله قلاب هاي فولادي يا لوله هاي عمودي محكم مي شوند و داراي نرده تيكه گاه می باشند. سواركردن قطعات در محل با جوش دادن لوله هاي پلي اتيلن و به وسيله ماشين هاي جوشكاري حرارتي صورت ميگيرد. کل مزرعه قفس در عمق 6 – 4 متر ( بستگی به حداکثر طول موج دارد ) به صورت شبکه طناب به هم متصل می شوند. حلقه مدور پلي اتيلني شناور عامل اصلي نگهدارنده تورهاي پرورش ماهي است.

این نوع قفس به نسبت سایر قفس ها قیمت مناسب تری دارد و دارای ساختار ساده ای است به طوری که در سطح آب از دو تا سه ردیف لوله پلی اتیلنی فشار قوی دایره ای شکل و در زیر سطح همانند شکل زیر از طناب، زنجیر، صفحات تقسیم، شکل، لنگر و تورهای نایلونی تشکیل شده است. در دریای باز و در عمق های 40 – 20 متری قابلیت نصب دارد. از نقاط ضعف آن می توان به کاهش حجم تور ( منقبض شدن ) در سرعت جریان آب پنج دهم متر در ثانیه ( یک گره دریایی ) و ادامه آن تا شصت درصد کاهش حجم در سرعت جریان آب یک متر در ثانیه ( دو گره دریایی ) نام برد.

قفس های پلی اتیلنی غوطه ور :
این نوع قفس با الهام از انرژي امواج دريا طراحي شده است. با افزايش عمق، به طور مداوم انرژي امواج کم می شود به طوري كه آب دریا در عمق برابر نصف طول موج ، برای ماهی آرام و بدون استرس است. لنگرهای قفس به صورت عمودی درست زیر قفس قرار میگیرند. در شرايط طوفاني قفس در جهت جریان های دريايي عمل ميكند، اما با حركات مداوم امواج تقريباً مشابه جلبك های دريايي حرکت میکند و بنابراين با عدم مقاومت در مقابل امواج، فشار وارده بر تمامي قسمت هاي قفس کم می شود.

در هواي طوفاني وقتي كه سطح دريا با حركت قابل توجه امواج روبرو مي شود، قفس ها در جهت امواج حرکت می کنند و به عمق می روند به طوری که ماهيان پرورشی در لايه هاي آرام و عميق تر دريا با اين قفس پناه ميگيرند. قفس ها به ترتيب در رديف هاي دوتايي با فضاي وسیعی در مركز مزرعه دریایی چیده می شوند. با اين نوع استقرار، امكان دسترسي آسان به تمامي قفس ها فراهم و تبادل فراوان آب دريا تضمين می شود. عمق نصب به علت كاربرد سيستم مهار عمودي تأثيري در موقعيت قفس ها ندارد و توصيه مي شود مزارع پرورش ماهي در مكان هايي از درياي باز قرار گيرند كه داراي حداقل سی متر عمق هستند. سطح اشغال شده در قفس هاي پايه كششي و تجهیزات آنها، نسبت به ساير قفس ها بطور قابل توجهي كمتر است.

معرفی انواع قفس ها

قفس های کروی نیمه غوطه ور و غوطه ور :
این قفس محصول سال 2009 است و در سه مدل طراحی و ساخته شده است که در حجم های 212 ، 3700 و 7820 متر مکعب وجود دارد. جنس آن از پلی اتیلن و FRP است و قابلیت نصب در عمق 60 متری را داراست.
این نوع قفس از مقاوم ترین سازه های دریایی به شمار می رود، به طوریکه در مقابل امواج هجده متری مقاومت می کند و با شبکه مهار ویژه خود قابلیت چرخش و انعطاف فوق العاده ای از خود نشان می دهد. قیمت بالای قفس را می توان از معایب آن نام برد.

قفس نیمه غوطه ور بشقابی شکل :
در مناطق دور از ساحل با قابلیت مقاومت در برابر سرعت جریان دریایی بالا (دوگره دریایی ) تحت عنوان ایستگاه دریایی به کار می روند. دارای شبکه مهار سه نقطه ای است و طراحی آن به گونه ای است که در برابر جریان های دریایی کاهش در حجم تور نداشته و قابلیت غوطه ور شدن نیمی از آن وجود دارد. شکل آن تقریباً شبیه به دو مخروط که از قائده به هم چسبیده باشند، است. تعویض تورها و برداشت ماهی به صورت مکانیزه انجام می شود و بسیار مناسب برای شرایط طوفانی است.

ب) قفس هاي متناسب با شرایط مناطق مختلف کشور

قفس های مناسب دریای عمان و خزر :
با توجه به شرایط محیطی و وجود امواج بلند در این مناطق (دما و ارتفاع موج)، نوع قفس متفاوت است. قفس گرد پلی اتیلنی شناور با قابلیت غوطه وری، قفس پایه کششی( TLC ) و کروی غوطه ور مناسب ترین نوع برای مقابله با جریان های دریایی و امواج بلند است. حجم این قفس از 1800 تا 3600 متر مکعب متغیر است. قفس پلی اتیلنی غوطه ور به علت افزایش دمای آب در لایه های سطحی دریای خزر در فصل تابستان و ضرورت (درجه عمق 16 الی 20 متر و دمای 16 الی 18 سانتیگراد) اصولاً براي پرورش ماهي آزاد و قزل آلا طراحي شده است.‌ گونه ها ي متفاوت، محيط هاي متفاوت را ترجيح مي دهند و در نتيجه براي پرورش آنها، سازه هاي متفاوتي بايد مورد استفاده قرار گيرند.

معرفی انواع قفس ها

معرفی انواع قفس ها

مثلا برای پرورش گونه هايي مانند فیل ماهی به علت شرایط خاص آن باید از قفس های پلی اتیلنی شناور استفاده کرد. به علت داشتن دهان زیرین، از نظر شرایط تغذیه ای اغلب تغذیه از کف را ترجيح می دهند بنابراین داشتن سینی غذایی ضروری است.

توجه به ساخت قفس هاي متناسب با نيازهاي زيستي هر يك از گونه هايي كه زيستگاهي خاص را ترجيح مي دهند، بسيار مهم است و در زماني كه قفس ها براي گونه هاي جديد طراحي مي شوند، باید به این نکته توجه شود.

قفس های مناسب برای آبهای خلیج فارس :
این قفس ها از جنس پلی اتیلن با حجم 1300 تا 1600 متر مکعب و به صورت استوانه ای و کاملا مهار شده از طرفین، دارای دو تا سه ردیف لوله برای افزایش قدرت شناوری هستند و قابلیت استقرار در فواصل نزدیک و دور از ساحل را دارند.