چربی ها :
چربی ها ترکیبات عالی غیر محلول در آب هستند که در منابع حیوانی و گیاهی یافت میشوند. در شیمی غذائی گاهی لغات Fat / Lipid / Oil به معنای چربی بیان میشود.

چربی ها از واحد های ساختمانی به نام اسید های چرب تشکیل شده اند که به 4 گروه تقسیم میشوند :

1 ) اسید های چرب اشباع مانند اسید بوتریک و اسید مریستیک

2 ) اسیدهای چرب تک غیر اشباع : مانند اسید اولئیک

3 ) اسید های چرب چند غیر اشباع : مانند اسید آراشیدونیک

4 ) اسیدهای چرب با درجه غیر اشباع بالا : مانند دوکوساهگزانوئیک

چربی

اسیدهای چرب غیر اشباع ضروری هستند و به دو دسته تقسیم میشوند :

1 ) سری امگا 3 : معمولا در مواد غذائی دارای منبع دریایی مثل روغن ماهی یا روغن کبد ماهی و صدف ها وجود دارند .

2 ) سری امگا 6 : که در چربی های گیاهی مانند سویا دیده میشوند.

ماهی و میگو قادر به ساخت امگا 6 و 3 نیستند بنابراین باید در جیره غذائی انها اعمال گردد.

آیا می توان جیره ای را تنظیم نمود بدون استفاده از روغن ماهی ؟ بله می شود ، به شرطی که وجدان تولید نباشد.

چند نکته مهم :

1) آبزیان نیاز بیشتری به اسیدهای چربی امگا 3 دارند ( به نسبت جانوران خشکی زی )

2 ) کمبود اسیدهای چرب ضروری در شرایط آب شور بیشتر از شرایط آب شیرین قابل توجه است .

3 ) گونه های سردابی به نسبت گونه های گرم آبی نیاز بیشتری به اسیدهای چرب سری امگا 3 دارند .

4 ) میگو ها به امگا 3 نیاز دارند و نسبت امگا 6 به 3 در جیره آنها باید رعایت شود .

میزان نیاز به چربی در ماهیان سردابی 10 تا 12 درصد و در میگوها 6 درصد میباشد که افزایش این مقدار با تجمع در کبد باعث کم آوردگی بدن ماهی می گردد.

چربی
چربی

علائم کمبود اسید های چرب ضروری در ماهیان :

1) رشد ضعیف       2) رنگ غیر طبیعی      3) پوسیدگی باله دمی

4) تورم کبد       5) کاهش حجم گلبول قرمز      6) افزایش ضریب تبدیل غذائی

یکی از ویژگی های خوراک خوب استفاده همزمان از منابع امگا 3 و 6 میباشد که روغن سویا و روغن ماهی از منابع در دسترس اغلب کارخانه های خوراک آبزیان می باشند.

گاها دیده شده در برخی مراکز تولید خوراک آبزیان بخاطر اینکه بتوانند از منابع پروتئین حیوانی مانند پودر گوشت استفاده کنند که قیمت بسیار مناسبی هم دارد استفاده از روغن ماهی را حذف میکنند و میزان چربی مورد نیاز جیره را از پودر گوشت و پودر طیور در جیره علی الخصوص ماهیان سردابی تامین میکنند ، کاش بدانیم که این عمل چه خیانت بزرگیست به آبزیان و مصرف کنندگان آن

کربوهیدرات ها به عنوان سومین منبع تامین انرژی در جیره محسوب میشوند :

کربوهیدرات ها شامل :

1) نشاسته     2) قندها      3) سلولز

صمغ ها که از کربن ، هیدروژن و اکسیژن تشکیل میشوند و اغلب جزو ارزانترین منبع تامین انرژی در جیره آبزیان به شمار میروند .

در کارخانجات تولید خوراک آبزیان از منابع کربوهیدرات ها به دلائل زیر استفاده میشود :

1) منبع ارزان قیمت انرژی

2) به عنوان همبند طبیعی در جیره

3 ) خوش خوراکی

چربی
چربی

دو نکته مهم در جیره نویسی :

1) در ماهی هر چه کربوهیدرات ها ساده تر باشند قدرت هضم بیشتری دیده میشود ولی در میگو دقیقا بر عکس میباشد.

2 ) ماهیان گرم آبی به نسبت ماهیان سردابی از قدرت بیشتری برای مصرف کربوهیدرات ها بر خوردارند.

متاسفانه در تولید خوراک سردابی هر جایی که میتوانیم به جیره، آرد گندم اضافه میکنیم چرا ؟؟
یکی از مواردی که متاسفانه در برخی مراکز تولید خوراک آبزیان علی الخصوص در هنگام تولید خوراک ماهیان سردابی مشاهده می شود استفاده بیش از اندازه از منابع کربوهیدرات مانند آرد گندم به منظور ایجاد چسبندگی و کاهش قیمت نهائی برای تهیه این جیره هاست که باعث ایجاد سیری کاذب در این ماهی ها میشود.

سیری کاذب چیست ؟
سیری کاذب، یکی از عوارض ازدیاد کربوهیدرات ها در جیره غذائی آبزیان است. همانطور که میدانید کربوهیدرات ها به عنوان پرکننده در جیره غذایی آبزیان استفاده میشوند، استفاده بیش از حد منابع کربوهیدرات باعث میشود ماهی قبل از آنکه تمام مواد غذائی مورد نیاز خود را از جمله پروتئین ها، چربی ها، مواد معدنی و ویتامینها را از طریق مصرف جیره غذائی تامین نماید سیر شود و دیگر میلی به غذا نداشته باشد که بدان سیری کاذب میگویند.

همراهان گرانقدر تا بدین جای مطالب در زمینه منابع انرژی زای جیره آبزیان که شامل پروتئین ها ، چربی ها و کربوهیدرات ها بودند بحث نمودیم، در ادامه مطالب با معرفی منابع غیر انرژی زای جیره آبزیان با ما همراه باشید.

چربی