افزودنی های خوراک آبزیان
معمولا علاوه بر اجزای اصلی جیره که طی مطالب قبل مفصل در مورد آن نکاتی را ارائه کردیم, ترکیبات مختلف دیگری نیز به جیره اضافه می شود که دلیل استفاده از آنها حفاظت از ترکیبات غذائی آسیب پذیر و بهبود قابلیت دسترسی به این ترکیبات می باشد.
از مهمترین افزودنی های جیره آبزیان :
1) مواد هم بند 2) عوامل ضد میکروبی 3) اجزای داروئی
4) آنتی اکسیدان ها 5) مواد جاذب 6) محرک های رشد
مواد هم بند :
مواد هم بند یا قابض به منظور حفظ پایداری غذای مصرفی در برابر آب و کسب اطمینان از حفظ یکپارچگی جیره و عدم نفوذ ترکیبات غذائی به آب مورد مصرف قرار می گیرند.
انتخاب نوع و مقدار این مواد به ترکیب و قیمت جیره بستگی دارد، اغلب موارد از آرد گندم به عنوان یک هم بند مناسب برای جیره های غذائی، نام برده می شود.
محصولات نشاسته ای، آلژینات ها، کاراگین ها، صمغ های گیاهی، آگار، آرد گندم، گلوماتین، برونپ و گلوتن گندم از مهمترین هم بند های فرایند تولید می باشند.
نکته:
یک جیره کامل جدا از بحث اضافه نمودن هم بندها می بایست ترکیبات اصلی آن هم قابلیت چسبندگی مناسبی داشته باشند در غیر اینصورت نمی توان انتظار داشت یک جیره نامناسب از لحاظ چسبندگی با اضافه شدن مواد هم بند شرایط مناسبی پیدا کند.
نکته:
بهتر است جهت افزایش کیفیت جیره از هم بندهایی استفاده کنیم که منابع پروتئینی هم باشند، و این منابع پروتئینی برای گونه های مختلف متفاوت باشد، به عنوان مثال برای قزل آلا که گوشتخوار است جیره را لبریز از آرد گندم نکنیم.
ترکیبات ضد داروئی و اجزای داروئی :
جیره های آماده شده و همینطور اجزای تشکیل دهنده آنها همواره در معرض خطر عوامل میکروبی می باشند. ماده غذائی سالم و مغذی اگر در شرایط نا مناسب نگهداری شود نسبت به باکتری ها، قارچ ها و مخمرها آسیب پذیر می باشد، در این میان قارچ مشکل اصلی محسوب می شود, آنها در رطوبت و دمای مناسب سریعا رشد کرده و موجب فساد مواد غذائی می شوند.
هشدار :
1) فقط زمانی از آنتی بیوتیک استفاده کنید که به احتمال قوی بروز یک عفونت باکتریایی وجود داشته باشد.
2) درمان را هر چه سریعتر شروع کنید و جهت آزمایش باکتری شناسی نمونه گیری کنید.
3) از آنتی بیوتیک درمانی برای پیشگیری استفاده نکنید.
4) برای جلوگیری از مقاومت ماهی نسبت به آنتی بیوتیک ها مدت زمان و میزان استفاده از این دارو را مدیریت کنید.
آنتی اکسیدان ها :
در جیره غذائی به منظور جلوگیری از اکسید شدن اسیدهای چرب و دیگر اجزا که چنین قابلیتی دارند از آنتی اکسیدان ها استفاده می شود، عموما آنها را مستقیما به چربی ها اضافه می کنند یا اینکه در طول فرایند تولید از طریق مکمل های ویتامینه به جیره اضافه می شوند.
زمانی که اسید های چرب غیر اشباع در معرض هوا، نور،گرما و رطوبت قرار بگیرند به راحتی اکسید می شوند. ترکیبات حاصل از اکسیداسیون ممکن است با ویتامین ها و اسیدهای آمینه واکنش داده و قابلیت جذب زیستی آنها را کاهش دهند. به همین دلیل استفاده از آنتی اکسیدان ها بسیار ضروری به نظر می رسد.
به منظور استفاده از آنتی اکسیدان ها در جیره غذائی آبزیان لازم است موارد زیر رعایت گردد :
1) افزودن آنتی اکسیدان در مراحل اولیه بسیار اهمیت دارد چرا که در مراحل اولیه اکسیداسیون تعداد واکنش های زنجیره ای که باید متوقف شوند به مراتب کمتر است
2) باید بدانیم که افزودن انتی اکسیدان ها به چربی های اکسید شده باعث احیا و بازگشت آنها نخواهد شد.
استفاده از آنتی اکسیدان ها کاملا مانع اکسیداسیون نمی شود بلکه فقط آن را برای مدتی به تاخیر می اندازد که مدت زمان مذکور صرف نظر از دیگر عوامل تاثیر گزار به نوع و میزان تاثیر آنتی اکسیدان مصرفی بستگی دارد.