امنیت زیستی دامپزشکی ؛ مطالعه موردی در مزارع پرورش ماهی

آب میتواند بعنوان یک مخزن بیماری وانتشارعوامل بیماریزا عمل نماید و حتی آبی که جهت حمل ماهیان زنده بکار میرود میتواند منبعی از باکتریها، انگلها و یا سایر اجرام باشند. پاتوژن ها توسط آب به آسانی از یک مزرعه به مزرعه دیگر و یا در مزارع دارای سیستم برگشتی آب از یک استخر به استخر دیگر منتقل میگردند.

ماهی در استخرهای متراکم، عوامل بیماریزا مستقیما” از یک ماهی به ماهی دیگر منتقل شده و بیش از همه خود ماهیان، مخازن عمده بوده و میتوانند حاملین پاتوژن بدون علائم بیماری باشند. همچنین ممکن است که ماهیان نسبت به پاتوژن مخصوصی ایمن بوده و توانایی انتشار ارگانیسم به سایر ماهیان و یا به آب را  داشته باشند. ماهیان بیمار و مرده  مخصوصا” مخازن عمده ای از ارگانیسمهای بیماریزا می باشند و به همین علت جمع آوری سریع ماهیان بیمار و مرده و ضبط آنها در کوره لاشه سوز و یا دفن در چاه  ضروری است.

حاملین(vector) ، موجودات زنده ای هستند که می توانند ارگانیسمهای بیماریزا را از یک ماهی به ماهی دیگری منتقل نمایند، بعنوان مثال انگل سخت پوست آرگولوس(شپشک ماهی) نه تنها باعث آسیب ماهی میگردد، بلکه میتواند باکتریها و ویروسها را در بین ماهیان منتقل نماید. زالوها نیز حاملین دیگری هستند که انگلهای خونی و باکتریها را در بین ماهیان انتقال می دهند. پرندگان ماهیخوار و آبزی نیز از دیگر حاملین مطرح می باشند. بعلاوه افراد نیز با دستهای خود می توانند حاملین و یا پاتوژنها را از یک استخر به استخر دیگری منتقل نمایند.

ناقلین(fomites)، اشیای بیجانی هستند که بیماری را منتقل می کنند و در مزارع آبزی پروری شامل تجهیزات، سطلها، ساچوک و لوله های سیفونی بوده که در صورت عدم ضدعفونی مناسب، میتوانند موجب انتقال گردند. مدفوع ماهیان، غذای مصرف نشده، جلبکها، گیاهان آبزی و سایر نخاله های متلاشی شده بستر مناسبی را جهت رشد و نمو پاتوژن های فرصت طلب فراهم می نمایند. کف استخرها می بایست از این آشغالها پاک شده  و مسیرهای ورود و خروج آب به استخرها، هواده ها و سایر سطوح  بایستی مکررا” تمیز گردند.

خوراک و غذای ماهیان نیز میتواند منبعی از بیماریها باشد. خوراک منجمد و غذای زنده میتوانند باکتریها، انگلها، ویروسها و قارچها را منتقل نمایند. همچنین در صورتی که غذا به شیوه نامناسب انبار گردد، میتواند محتوی باکتریهای بیماریزا و میکوتوکسینها گردند. (میکوتوکسینها، ترکیبات شیمیائی خطرناکی هستند که بعلت رشد قارچها در غذا تولید میگردند)